«Μόνο η αρχή» η επενδυτική κινητικότητα των ΗΠΑ στη Β. Ελλάδα

«Μόνο η αρχή» της επενδυτικής κινητικότητας στη Βόρεια Ελλάδα φαίνεται πως είναι οι επενδύσεις των αμερικανικών εταιρειών Pfizer, Cisco και Deloitte στη Θεσσαλονίκη. Αυτό τουλάχιστον δείχνουν να πιστεύουν φορείς της πόλης (κι όχι μόνο), που εκφράζουν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ την πεποίθηση ότι οι επιχειρηματικές αυτές κινήσεις των Αμερικανικών κολοσσών κάνουν τη Βόρεια Ελλάδα ορατή στον διεθνή επενδυτικό χάρτη και θα φέρουν στην περιοχή περισσότερα ξένα κεφάλαια, προς όφελος της οικονομίας και της απασχόλησης (σ.σ. μόνο στη Deloitte απασχολούνται 350 άτομα, με προοπτική να φτάσουν σύντομα τα 700, η Pfizer έχει ανακοινώσει συνολικά 600 προσλήψεις επιστημόνων στα επόμενα χρόνια, χωρίς να αποκλείεται ο διπλασιασμός τους, ενώ σε αυτούς τους αριθμούς θα πρέπει να προστεθούν κι οι εργαζόμενοι στη Cisco).

Με αφορμή και την πρόσφατη ανακοίνωση του επικεφαλής της Pfizer, Αλμπερτ Μπουρλά, στο Greek Economic Summit, για πρόσθετη επένδυση της αμερικανικής φαρμακοβιομηχανίας στη Θεσσαλονίκη, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε με εκπροσώπους φορέων για το τι, κατά τη γνώμη τους, σηματοδοτούν για την οικονομία της περιοχής οι αμερικανικές επιχειρηματικές κινήσεις.

Την ισχυρή βούληση των αμερικανικών εταιρειών «να ενταθεί το επενδυτικό ενδιαφέρον στην πόλη της Θεσσαλονίκης» διαπιστώνει το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρός του, Νίκος Μπακατσέλος, ο οποίος εκφράζει την πεποίθηση ότι «σύντομα θα έχουμε ανακοινώσεις που θα επιβεβαιώσουν αυτή τη δυναμική». Προσθέτει δε πως οι στρατηγικές επενδυτικές επιλογές εταιρειών όπως οι Pfizer, Cisco και Deloitte με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη είναι κινήσεις ουσίας και προφανέστατα διαμορφώνουν έναν οδικό χάρτη προσέλκυσης περισσοτέρων επενδύσεων.

«Η Θεσσαλονίκη αλλά και η βόρεια Ελλάδα ευρύτερα, αποδεικνύουν με τον πιο εμφατικό τρόπο, ότι μπορούν να αποτελέσουν έναν επενδυτικό προορισμό υψηλής προστιθέμενης αξίας και δυναμικής. Η αλλαγή σελίδας έχει γίνει και αυτό είναι πολύ σημαντικό, ωστόσο δεν μπορούμε να σταθούμε μόνο σε αυτό. Πρέπει να διαχειριστούμε την κρίση που έχει προκαλέσει η πανδημία, με τρόπο που να διασφαλίζει την οικονομική αποτελεσματικότητα και την κοινωνική συνοχή. Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να συνεχίσουμε να επενδύουμε για το αύριο, μέσω της τεχνολογίας και της καινοτομίας σε αυτές τις νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί», σημειώνει.

Επισημαίνει ακόμη πως είναι σαφές ότι τα οικονομικά οφέλη από τις επενδυτικές κινήσεις κορυφαίων οικονομικών κολοσσών, όπως είναι η Cisco, η Pfizer και η Deloitte, στη χώρα μας αλλά και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, είναι τεράστια για την οικονομία, ενώ παράλληλα ανοίγουν θέσεις εργασίας εξειδικευμένου και υψηλού επιπέδου προσωπικού. «Ταυτόχρονα, αποδεικνύουμε ότι οι μακροχρόνιες παθογένειες που ταλάνιζαν την ελληνική οικονομία, έχουν μειωθεί αισθητά και πλέον οι μηχανές της ανάπτυξης δουλεύουν. Στην επανεκκίνηση που έρχεται, διαθέτουμε πολλά πλεονεκτήματα, πάνω στα οποία μπορεί να οικοδομηθεί ένα καλύτερο αύριο. Αυτά τα πλεονεκτήματα έχουν εντοπίσει πολλοί από τους ξένους επενδυτές και γι' αυτό εμπιστεύονται τη χώρα μας και την περιοχή μας. Οι συνθήκες είναι ευνοϊκές και σ' αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο η πολιτικοοικονομική σταθερότητα. Οι αμερικανικές εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν ειδικότερα στην περιοχή της βόρειας Ελλάδας, ανοίγουν τον δρόμο και στέλνουν το μήνυμα και για άλλους επίδοξους επενδυτές», καταλήγει.

«Ορατή» στη διεθνή αγορά κάνουν τη Θεσσαλονίκη οι επενδύσεις των Cisco, Pfizer και Deloitte, κινητοποιώντας ουσιαστικά το διεθνές ενδιαφέρον για επενδύσεις στην πόλη και στη Βόρεια Ελλάδα, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), Αθανάσιος Σαββάκης, ο οποίος προσδοκά «οι συγκεκριμένες επενδύσεις να λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά τα επόμενα χρόνια, συμβάλλοντας στην τοπική ανάπτυξη και στη δημιουργία πολλών και καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας».

Βεβαίως, διευκρινίζει, η προσέλκυση (περισσότερων) ξένων επενδύσεων στην περιοχή θα εξαρτηθεί ευθέως από την επιτυχημένη δραστηριότητα των συγκεκριμένων επιχειρήσεων τα επόμενα χρόνια, την οποία θεωρεί σίγουρη, καθώς -όπως λέει- αυτή εξαρτάται ευθέως από το υψηλό επίπεδο των στελεχών, κάτι που η Θεσσαλονίκη, η ευρύτερη περιοχή και η χώρα προσφέρουν διαχρονικά. Επιπρόσθετα, η προβολή της επιτυχίας αυτών των επιχειρήσεων, λόγω ακριβώς του ανθρώπινου δυναμικού, «είμαστε βέβαιοι ότι θα προσελκύσει και άλλες επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας από όλο τον κόσμο στη Θεσσαλονίκη» σημειώνει.

Κατά τον κ.Σαββάκη, τη συγκεκριμένη προοπτική τη χρειάζεται η τοπική επιχειρηματική κοινότητα, η οποία επιδιώκει και αναζητά τις κατάλληλες δικτυώσεις με εταιρείες υψηλής τεχνολογίας. «Με αυτές τις δικτυώσεις θα υποβοηθηθούν οι τοπικές επιχειρήσεις, με πρώτες τις μεταποιητικές, στην αξιοποίηση του ενδογενούς δυναμικού καινοτομίας που διαθέτουν και στην ανάληψη δράσεων καινοτομίας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας. Παράλληλα, η ανάπτυξη συνεργειών με τέτοιας εμβέλειας επιχειρήσεις θα δώσει την ευκαιρία στις τοπικές επιχειρήσεις για τη σύναψη στρατηγικών συμμαχιών και την προσέλκυση στρατηγικών επενδυτών για την ένταξή τους σε διεθνή δίκτυα διανομής» σημειώνει, ενώ θεωρεί βέβαιο πως όλη αυτή η διαδικασία θα κινητοποιήσει και το κράτος, το οποίο θα πρέπει να βελτιώσει τις υφιστάμενες υποδομές και να δρομολογήσει νέες, προς διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας υψηλών απαιτήσεων από επιχειρήσεις παγκόσμιας εμβέλειας.

Την εκτίμηση ότι οι επενδύσεις των αμερικανικών τεχνολογικών κολοσσών στη Θεσσαλονίκη «ανοίγουν τα μάτια» και άλλων εταιριών από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ώστε να επενδύσουν στη Βόρεια Ελλάδα, διατυπώνει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ), δρ Γεώργιος Κωνσταντόπουλος. Όπως λέει, οι επενδύσεις αυτές επιβεβαιώνουν με πράξεις το ενδιαφέρον της αμερικανικής οικονομίας για τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα ευρύτερα και «είναι ηλίου φαεινότερο ότι βλέπουν πολύ μπροστά το λαμπρό μέλλον της περιοχής».

«Και όλα αυτά δεν έγιναν με αυτόματο πιλότο! Η δημιουργία του Thess INTEC και το αγκάλιασμα του από τον ΣΕΒΕ, τον ΣΒΕ και σημαντικούς επιχειρηματικούς ομίλους εσωτερικού και εξωτερικού, μαζί με το ενδιαφέρον της ελληνικής κυβέρνησης, έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο. Οι υψηλές επιδόσεις των βορειοελλαδικών εξαγωγικών επιχειρήσεων και η κερδοφορία τους σε εποχή πανδημίας, έδρασαν σαν μαγνήτης για να έρθουν αυτές οι επενδύσεις και να είναι καταλύτης και άλλων μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων στη Θεσσαλονίκη και στη Βόρεια Ελλάδα. Το κέρδος δεν δαιμονοποιείται πλέον στην Ελλάδα και όλοι συνειδητοποιούν ότι διαχέεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα» σημειώνει ο δρ Κωνσταντόπουλος.

Προσθέτει πως η ιδιωτικοποίηση του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης και η σύνδεση του λιμανιού με την Εγνατία οδό, η αναβάθμιση του αεροδρομίου «Μακεδονία» και η απευθείας σύνδεση του με όλο τον κόσμο, η προοπτική μετεξέλιξης της Θεσσαλονίκης σε οικονομική πρωτεύουσα της ευρύτερης περιοχής και η εξομάλυνση των διαφορών με τις γειτονικές χώρες «καθιστούν τη Θεσσαλονίκη κέντρο της οικονομίας και της οικονομικής διπλωματίας για όλα τα Βαλκάνια. Αυτό βλέπουν σήμερα οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες που ήρθαν, αυτό βλέπουν και αυτές που θα έρθουν σύντομα».

Νέοι ορίζοντες για τη διάχυση της παραγόμενης έρευνας στο ΑΠΘ ανοίγονται μέσα από τις συνέργειες του πανεπιστημίου με κορυφαίες εταιρείες παγκόσμιας εμβέλειας, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης, καθηγητής Νίκος Γ. Παπαϊωάννου, προσθέτοντας πως αυτό προσφέρει «πρόσθετη αναγνώριση στις Ελληνίδες και τους Έλληνες επιστήμονες διεθνώς».

«Οι επενδύσεις των πολυεθνικών κολοσσών στη Θεσσαλονίκη θα δημιουργήσουν νέες ερευνητικές προοπτικές για το υψηλού επιπέδου επιστημονικό και ερευνητικό δυναμικό μας. Από τη συνεργασία μεταξύ πανεπιστημίων και εταιριών για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, εφαρμογών, ερευνητικών προγραμμάτων θα προκύψουν αμοιβαία οφέλη, που θα έχουν ως τελικό αποδέκτη την ίδια την κοινωνία» σημειώνει.

Κατά τον κ. Παπαϊωάννου, οι μεγάλες επενδύσεις των Cisco, Pfizer και Deloitte στη Θεσσαλονίκη αναδεικνύουν την πόλη, αλλά και όλη τη Βόρεια Ελλάδα, ως κόμβο έρευνας και καινοτομίας. «Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της πόλης μας συμβάλλουν στην προσέλκυση τέτοιων επενδύσεων από εταιρείες-κολοσσούς, με πολλαπλά οφέλη για όλη την περιοχή. Επενδύοντας στην έρευνα και την καινοτομία, κερδισμένες δεν βγαίνουν μόνο η επιστήμη και η τεχνολογία, αλλά και η τοπική κοινωνία και οικονομία που φιλοξενεί τις επενδύσεις αυτές» υπογραμμίζει.

Προσθέτει ότι στο ΑΠΘ, ως το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, «κάνουμε πράξη την εξωστρέφεια. Δεν υπάρχει αναπτυξιακή, καινοτόμα δομή στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικά στη Θεσσαλονίκη στην οποία να μη συμμετέχει το ΑΠΘ ως εταίρος. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο συμμετέχει με όλες τις δυνάμεις του στην ανάπτυξη και διάδοση της έρευνας και της καινοτομίας, στοχεύοντας στη διατήρηση και την επιστροφή των φωτεινών μυαλών στη χώρα μας» καταλήγει.

Ήταν αρχές της δεκαετίας του '60, όταν οι χωρικοί στις παρυφές της δυτικής πλευράς της Θεσσαλονίκης είδαν έκπληκτοι άγνωστους ανθρώπους να βαδίζουν στους χωματόδρομους και στα σιτοχώραφα της περιοχής, μετρώντας, συζητώντας -κάποιοι σε ξένη γλώσσα- υπολογίζοντας. Μόλις λίγο μετά, το 1965, η περιοχή είχε αλλάξει εντελώς: βιομηχανικά κτήρια, καμινάδες και τεράστιες αποθήκες είχαν «ξεφυτρώσει» στα χωράφια. Ήταν οι εγκαταστάσεις των αμερικανικών βιομηχανιών "Esso Pappas" και "Ethyl", τις οποίες λίγα χρόνια αργότερα ακολούθησε η "Goodyear".

Οι εξελίξεις ως τη δεκαετία του '70 ήταν ραγδαίες: το ΑΕΠ της περιοχής αυξήθηκε κατακόρυφα και τα «καραβάνια» των ανθρώπων που κατέφθαναν για να εργαστούν στα εργοστάσια αυτά (και σε εκείνα της Hellenic Steel και των Χημικών Βιομηχανιών Β.Ελλάδος), είχαν ως αποτέλεσμα ο πληθυσμός του πολεοδομικού συγκροτήματος να αυξηθεί κατά σχεδόν 40% σε μια δεκαετία (1961-1971).

Από τα στοιχεία των Εθνικών Λογαριασμών του υπουργείου Συντονισμού προκύπτει ότι το 1954 οι ξένες επενδύσεις ήταν μόλις το 5% των συνολικών στη χώρα. Το 1967 είχαν φτάσει στο 20%-30%, λόγω κυρίως της πραγματοποίησης των επενδύσεων στη Θεσσαλονίκη! Τα εργοστάσια αυτά τελικά έκλεισαν, χρόνια μετά, αλλά οι λόγοι για τους οποίους συνέβη αυτό είναι το αντικείμενο άλλου, εκτενούς ρεπορτάζ.

Λίγο μετά τα μέσα του αιώνα, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, αποφάσισε το δεύτερο διυλιστήριο της χώρας να χωροθετηθεί στη Θεσσαλονίκη. Ζητήθηκαν λοιπόν, προτάσεις από Έλληνες και ξένους επενδυτές. Ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας Τόμας Πάπας ανταποκρίθηκε και στις 10 Μαΐου 1964 -υπό πρωθυπουργία Γ.Παπανδρέου, πλέον- ετέθη ο θεμέλιος λίθος του βιομηχανικού συγκροτήματος "Esso Pappas", που λειτούργησε το 1966.

Όπως αναφέρει ο 'Αρης Μανούδης, πρώην διευθυντικό στέλεχος της ΕΘΥΛ Ελλάς, όταν ο T.Πάπας σχεδίαζε το 1960 την επένδυση στη Θεσσαλονίκη, σκέφθηκε πως ίσως ενδιέφερε την αμερικανική πολυεθνική Ethyl Corporation να δημιουργήσει δική της μονάδα. Αν και εκείνη τη στιγμή τα στελέχη της εταιρείας δεν γνώριζαν ούτε καν πού βρίσκεται η Θεσσαλονίκη στον χάρτη, είπαν το «ναι» και το εργοστάσιο -που θεωρήθηκε το πιο σύγχρονο του κλάδου παγκοσμίως και εξήγε το 85% της συνολικής παραγωγής- εγκαινιάστηκε το 1967.

Ταυτόχρονα σχεδόν, άρχισαν να μπαίνουν οι βάσεις για την επένδυση της Goodyear. Το εργοστάσιο ελαστικών της αμερικανικής εταιρείας ήταν έτοιμο για παραγωγή στις αρχές του 1968 και σταδιακά ενσωμάτωσε επαναστατικές τεχνολογίες. Χαρακτηριστικό είναι ότι από το 1985 είχε το δικό του ηλεκτρονικό σύστημα επικοινωνίας με όλα τα εργοστάσια της Goodyear ανά τον κόσμο, έναν προπομπό του e-mail!

Οι πρώτες σελίδες της επενδυτικής ιστορίας των ΗΠΑ στη Θεσσαλονίκη είχαν γραφεί.

To AΠΕ-ΜΠΕ άντλησε στοιχεία/ μαρτυρίες για τις πρώτες αμερικανικές επενδύσεις στην περιοχή από τον τόμο με τίτλο "1960-1990: Η χρυσή εποχή της βιομηχανικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης" του ΣΒΕ.