Ο Πολιτιστικός Ποντιακός Σύλλογος Καλαμαριάς “οι ΜΙΘΡΙΟΙ” σε συνεργασία με το Ελληνικό Σωματείο Διάσωσης και Διάδοσης της Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς «ΟΙ ΜΩΜΟΓΕΡΟΙ» και τον Δήμο Καλαμαριάς αναβιώνουν φέτος το εθιμικό δρώμενο των Ελλήνων του Πόντου «Μωμο΄έρια».
Την Κυριακή 30 Δεκεμβρίου στις 11:30 στην Πλατεία Προσφυγικού Ελληνισμού, μπροστά στο Δημαρχείο
Μώμος ήταν ο Θεός του γέλιου και της σάτιρας, η προσωποποίηση της μομφής και της κατηγορίας. Οι ιερείς του Μώμου, οι ακόλουθοί του, είναι οι Μωμόγεροι.
Τα Μωμο΄έρια κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα έως Θεοφάνια) επισκέπτονται ένα προς ένα τα σπίτια του χωριού ακολουθούμενοι από τους θεατές που συμμετέχουν ενεργά στα δρώμενα: «κλέβοντας» τις Νύφες, βάζοντας φωτιά στο σακί με τα άχυρα που μεταφέρει στην πλάτη του ο Γέρος, χορεύοντας μαζί με τους τελεστές του εθίμου, τραγουδώντας, πίνοντας τσίπουρο ή κρασί και απολαμβάνοντας τα εδέσματα που προσφέρει ο κάθε σπιτονοικοκύρης.
Το εθιμικό δρώμενο πραγματοποιείται σε πλατείες, δρόμους και αυλές σπιτιών. Η ολοκληρωμένη μορφή του περιλαμβάνει, μαζί με τον Κορυφαίο, δώδεκα (12) χορευτές που «ορχούνται και άδουν», τη θεατρική ομάδα (με τους αυτοσχέδιους διαλόγους), Γέρων, Γραία, Γιατρόν, Διάβολον, Νύφεν (δύο), Τσανταρμάς (εκτελεστική και δικαστική εξουσία) κ.ά. και τους μουσικούς (λύρα, αγγείον, ταούλ). Όλοι είναι μεταμφιεσμένοι.
Σήμερα το δρώμενο συνεχίζεται διατηρώντας όχι μόνο τον ψυχαγωγικό αλλά και τον ευετηριακό, γονιμικό, μαγικοθρησκευτικό του χαρακτήρα.
Το Μάρτιο του 2015 οι Μωμόγεροι έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας και στις 30 Νοεμβρίου 2016, εντάχθηκαν στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, της UNESCO.
Ο ζωντανός λαϊκός πολιτισμός των Ποντίων αναδεικνύεται σε πολύτιμο κεφάλαιο της Ιστορίας και της Λαογραφίας μας και λαμπρό παράδειγμα λαού προσηλωμένου στην παράδοσή του. Ο μυθικός Θεός Μώμος με την τέλεση του δρωμένου «βρίσκεται» και πάλι ανάμεσά μας και μας χαρίζει το ειρωνικό του χαμόγελο. Μας υπενθυμίζει τις αδυναμίες μας αλλά και τη δύναμη της συλλογικής έκφρασης.
Επιμέλεια-Διδασκαλία: Κώστας Αλεξανδρίδης
