του Θοδωρή Καραουλάνη
Με απόφαση της Γενικής Διευθύντριας Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ Μάρθας Κρητικού, στην οποία έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες περιβαλλοντικής αδειοδότησης ο Υπουργός Γιώργος Σταθάκης, εγκρίθηκε η θετική εισήγηση, με συγκεκριμένους όρους, του ΥΠΕΝ για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το έργο του Μουσείο Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη στο χώρο του (παλαιού σιδηροδρομικού) πρώην Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης. Η απόφαση εγκρίνει με συγκεκριμένους όρους, οι οποίοι τονίζεται ότι πρέπει να αποτελέσουν περιεχόμενο του εγκριτικού Προεδρικού Διατάγματος που θα προτείνει, ως αρμόδια και επισπεύδουσα αρχή, σε συνεργασία με τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, το Κεντρικό Συμβούλιο Διοίκησης για την Αξιοποίηση της Δημόσιας Περιουσίας προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, το έργο ΣΔΙΤ που έχει σχεδιάσει η ΓΑΙΟΣΕ με τη συμπαράσταση του Δήμου Θεσσαλονίκης και την έγκριση της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, με την θετική αυτή εισήγηση το ΥΠΕΝ εγκρίνει τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) «της Τροποποίησης του εγκεκριμένου Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Θεσσαλονίκης» με συγκεκριμένους «όρους, περιορισμούς και κατευθύνσεις, που θα πρέπει να τηρούνται κατά την εξειδίκευση και υλοποίηση του σχεδίου, με μέριμνα της αρχής σχεδιασμού, καθώς και του συνόλου των φυσικών και νομικών προσώπων που θα συμμετάσχουν στις ως άνω ενέργειες».
Σύμφωνα με την απόφαση, η περιοχή εφαρμογής του Σχεδίου, είναι η περιοχή του ακινήτου του πρώην Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης και σκοπός της τροποποίησης του ρυμοτομικού, με την υλοποίηση και ενοποίηση των κοινόχρηστων χώρων και τη ένταξη εντός του ακινήτου χρήσεων πολιτισμού και κοινωφελών δραστηριοτήτων, και ειδικότερα του Μουσείου Ολοκαυτώματος, είναι η δημιουργία ενός νέου υπερτοπικού κέντρου πολιτισμού και ενός τοπόσημου για την πόλη. Η πολεοδομούμενη περιοχή διαμορφώνεται στο σύνολο της από ένα Οικοδομικό Τετράγωνο (Ο.Τ) συνολικής έκτασης 3.337 τ.μ , το οποίο διαχωρίζεται από το υπόλοιπο τμήμα του Εμπορικού Σταθμού με πεζόδρομο πλάτους 2μ. Το νέο Ο.Τ ρυμοτομείται σύμφωνα με το σχήμα του, όπως αυτό έχει καθοριστεί από την υλοποιημένη ρυμοτομία της περιοχής και τις πράξεις απαλλοτρίωσης που έχουν συντελεστεί. Για την περιοχή του σχεδίου προτείνεται να ισχύσουν οι χρήσεις του άρθρου 4 του από 23.2.87 Π.Δ/γματος , δηλ. πολεοδομικό κέντρο και συγκεκριμένα η χρήση:
-πολιτιστικά κτήρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις,
ενώ εξαιρούνται όλες οι υπόλοιπες προβλεπόμενες από την κατηγορία πολεοδομικό κέντρο, χρήσεις.
Η συγκεκριμένη εξαίρεση έχει τεράστια σημασία για την προώθηση του έργου καθώς περιορίζει εν τοις πράγμασι τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, δηλαδή σε όσους έχουν εκδηλώσει ήδη ενδιαφέρον…
Οι Προβλεπόμενοι όροι δόμησης για το έργο είναι:
- Συντελεστής Δόμησης 2,4
- Επιτρεπόμενη Κάλυψη 40%
- Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος 32μ, ως ειδικό κτήριο
- Πρασιά 6μ
Ειδικοί περιβαλλοντικοί όροι από το ΥΠΕΝ
Όσον αφορά την προστασία και βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος, η απόφαση προβλέπει ότι η τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου στην εν λόγω περιοχή, η οποία προβλέπει κυρίως την δημιουργία του Μουσείου Ολοκαυτώματος, θα πρέπει να συνοδεύεται από συγκεκριμένους όρους, περιορισμούς και γενικές κατευθύνσεις όπως:
1. Η χρονική οργάνωση και η εξειδίκευση του σχεδιασμού των έργων του προγράμματος θα πρέπει να λάβει υπόψη τον όγκο εκσκαφών και επιχώσεων που θα απαιτηθούν και να προβλέψει κατάλληλους τρόπους εξισορρόπησης του ισοζυγίου χωματισμών.
2. Στα πλαίσια της δημιουργίας μια ευρύτερης περιοχής πολιτισμού να επιδιωχθεί η λειτουργική διασύνδεση των κτισμάτων, των υποδομών και των ελεύθερων χώρων καθώς και η προσαρμογή των έργων στο ευρύτερο περιβάλλον. Να ληφθεί μέριμνα για την αισθητική ενσωμάτωση του κτηρίου στο περιβάλλον της περιοχής και να εκπονηθεί μελέτη αποτίμησης του τοπίου.
3. Βασική κατεύθυνση της περιοχής μελέτης είναι και η δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων και η αναβάθμιση των υφιστάμενων κοινόχρηστων χώρων της περιοχής. Προτείνεται να επιδιωχθεί η μεγιστοποίηση της συμβολής του δημιουργούμενου πρασίνου στη βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών στις ευρύτερα επηρεαζόμενες περιοχές.
Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, είναι απαραίτητη η υιοθέτηση περαιτέρω μέτρων, έργων και δράσεων, στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
- Λεπτομερής μελέτη για την επιλογή των χαρακτηριστικών της φύτευσης και εκπόνηση φυτοτεχνικής μελέτης στις ΜΠΕ που θα υποβληθούν, όπου απαιτείται, για κάθε επιμέρους έργο. Μέσω των φυτοτεχνικών μελετών να προσδιορίζεται με λεπτομέρεια το είδος και η πυκνότητα εγκατάστασης δένδρων και θάμνων, το είδος του γρασιδιού, το πρόγραμμα άρδευσης κ.ά., με τρόπο που να επιτυγχάνονται οι επόμενες κατευθύνσεις:
- Μεγιστοποίηση της φυλλικής επιφάνειας.
- Ελαχιστοποίηση αναγκών άρδευσης. Πέραν των μέτρων για την αξιοποίηση των ομβρίων και τον περιορισμό των απωλειών, θα πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια σε επίπεδο επιλογής ειδών, ώστε οι ανάγκες άρδευσης να είναι περιορισμένες.
- Συνεκτικότητα χώρων πρασίνου, ώστε οι πράσινες εκτάσεις να αποτελέσουν ένα κατά το δυνατόν ενιαίο και πάντως συνεκτικό δίκτυο. Να τεθούν ενιαίοι κανόνες και πρακτικές συντήρησης του πρασίνου, καθώς και να προλαμβάνονται φαινόμενα υποβάθμισης ή εγκατάλειψης των κοινόχρηστων χώρων. Για τα ζητήματα αυτά θα πρέπει να περιληφθούν λεπτομερείς προτάσεις στη ΜΠΕ του έργου.
4. Το ακίνητο βρίσκεται στο περιβάλλον χαρακτηρισμένων ιστορικών διατηρητέων μνημείων αρμοδιότητας ΥΠΠΟΑ (τέσσερα κτίρια Εμπορικού Σταθμού Θεσσαλονίκης και τέσσερα κτίρια του συγκροτήματος «Μύλος Χατζηγιαννάκη- Αλτιναλμάζη»). Για το λόγο αυτό να ληφθεί ιδιαίτερη μέριμνα στη χωροθέτηση και το σχεδιασμό νέων εγκαταστάσεων. Ειδικότερα:
i. Το νέο κτίσμα να χωροθετηθεί στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση από τα μνημεία, προβλέποντας ενδιάμεσο χώρο με πράσινο υψηλής φύτευσης κατόπιν μελέτης που θα υποβληθεί στο ΥΠΠΟΑ για έλεγχο.
ii. Η αρχιτεκτονική μελέτη να υποβληθεί εκτός των άλλων και στο ΥΠΠΟΑ για έλεγχο.
iii. Όλες οι απαιτούμενες εκσκαφικές εργασίες να πραγματοποιηθούν υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλεως Θεσσαλονίκης. Σε περίπτωση εντοπισμού αρχαίων, οι εργασίες να διακοπούν και να ακολουθήσει σωστική ανασκαφική έρευνα, η οποία θα βαρύνει εξ ολοκλήρου τον προϋπολογισμό του έργου, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο ν. 3028/2002
5. Η κρισιμότητα της κυκλοφοριακής αναδιοργάνωσης στο πλαίσιο του προγράμματος δημιουργίας ενός Μουσείου στο εν λόγω ακίνητο, καθιστά επιβεβλημένη στην ΜΠΕ του, τη σύνταξη εξειδικευμένης κυκλοφοριακής μελέτης και μελέτης στάθμευσης καθώς και προσβασιμότητας του κοινού, για την ελαχιστοποίηση των δυσχερειών στο σύνολο της περιοχής επιρροής. Ειδικότερα να μελετηθούν:
i. Η υλοποίηση εύρυθμης διάταξης ελεγχόμενης εισόδου/εξόδου προς
τους χώρους επί της οδού Κωλέττη
ii. Η πρόβλεψη για την εξασφάλιση επαρκών χώρων στάθμευσης εντός των εγκαταστάσεων
iii) Η μέριμνα/πρόταση για τη λειτουργία γραμμής δημόσιας συγκοινωνίας με κοντική στάση στην υπόψη περιοχή.
Όροι για τα απόβλητα
Όσον αφορά τα στερεά απόβλητα η απόφαση δίνει γνωστές κατευθύνσεις (συμφωνία με τον ΠΕΣΔΑ, ελαχιστοποίηση παραγωγής κλπ), χωρίς ιδιαίτερους όρους. Ωστόσο για τα υγρά απόβλητα προβλέπει μεν να οδηγούνται μέσω σύνδεσης με το δίκτυο της Εταιρείας Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ) στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης στη Σίνδο, ωστόσο αναφέρει ότι «στη σύνταξη της ΜΠΕ του έργου να διαπιστωθεί ότι η ΕΥΑΘ μπορεί να εξασφαλίσει την απαραίτητη επεξεργασία των υγρών αποβλήτων, αλλιώς να γίνει μελέτη για την κατασκευή μονάδας επεξεργασίας λυμάτων στο χώρο της μελέτης και να εξασφαλιστεί η μεταφορά τους στην ΕΕΛ Θεσσαλονίκης».
Ειδικοί όροι για ενεργειακή αποδοτικότητα
Σύμφωνα με την έγκριση του ΥΠΕΝ, η ενεργειακή αποτελεσματικότητα του νέου κτηρίου να αποτελέσει βασική απαίτηση κατά την εξειδίκευση του σχεδιασμού του. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να ενσωματωθούν επιλογές και μέτρα στις ακόλουθες κατευθύνσεις:
- Μεγιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας του, με κατάλληλη θέση και διαστασιολόγηση των ανοιγμάτων, μονώσεις υψηλής απόδοσης, μείωση απωλειών στις εισόδους – εξόδους κ.ά.
- Διερεύνηση της δυνατότητας αξιοποίησης καινοτόμων μεθόδων μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης κατά τη λειτουργία των κτηρίων, όπως η ανταλλαγή θερμότητας με το έδαφος, η «πράσινη» στέγη κ.ά.
- Ηλεκτρομηχανολογικές επιλογές που θα χαρακτηρίζονται από μεγιστοποίηση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας, όπως δυνατότητα κλιματισμού μόνο με εξωτερικό αέρα (free cooling), αυξημένοι συντελεστές απόδοσης στις κεντρικές κλιματιστικές μονάδες, αξιοποίηση δυναμικής ενέργειας στους υδραυλικούς ανελκυστήρες κ.ά.
- Χρήση φωτιστικών σωμάτων και λαμπτήρων υψηλής απόδοσης, παράλληλα με ρύθμιση στα κατάλληλα επίπεδα φωτισμού.
- Αξιοποίηση των πλέον σύγχρονων εξελίξεων στα συστήματα διαχείρισης κτηρίων (building management systems, BMS), ώστε να επιτυγχάνεται λεπτομερής έλεγχος και ρύθμιση των συνθηκών θερμοκρασίας – υγρασίας στο επίπεδο της μικρότερης χωρικής ενότητας του εσωτερικού των κτηρίων με τη λιγότερη κάθε φορά κατανάλωση ενέργειας.
Τέλος αξίζει να σημειώσουμε ότι το ΥΠΕΝ επιβάλλει να δημιουργηθεί ένας συστηματικός τρόπος μετρήσεων των επιπτώσεων του έργου με μια πληθώρα παραμέτρων και δεικτών που θα πρέπει να συλλέγει και να καταγράφει ο κύριος του έργου και αργότερα της εκμετάλλευσης.
greenaagenda